Narativ o Avala filmu zahteva nekoliko apriornih razjašnjenja. U prvom redu radi se o imenu kompanije koja je u nekim, sada već prilično udaljenim decenijama unazad, bila paradigma proizvodnje filmova u Beogradu, Srbiji i u ondašnjoj Jugoslaviji, mada je obuhvat delatnosti sadržao i jedan veći broj internacionalnih koprodukcija sa direktnim prisustvom i učešćem izuzetno poznatih delatnika globalnog filmskog sveta tih decenija. Ovo je potrebno napomenuti da se ne bi sve proizvedeno pod imenom ili u vezi sa imenom Avala filma mehanički poistovećivalo sa konkretnim Mestom i Prostorom koji će dobiti drugačiju namenu, ali svakako sa određenim poštovanjem i memorijom, više simbolike nego realnosti nekadašnjih decenija.
Avala film je prošao nekoliko ciklusa svog postojanja i rada koji su danas više istorijski osvrt nego neposredno korisno poznavanje faktografije za tretman prostora uz potez Ulice kneza Višeslava. U onom smislu u kome se film doživljava više kulturno-umetničkom produkcijom nego onim što se podrazumeva pod engleskom rečju „entertainment“, Avala film jeste nekada bio možda glavni punkt savremene kulture u Srbiji, iako bi i profil umetničkog filma u jednom ideologizovanom društvu sigurno imao upite o značenju kulture u njemu. Danas je neophodno sačuvati sećanje na to, ali i ograničiti se samo na takve reminiscencije bez emocionalnih impulsa koji bi maštarili o ponovnom rađanju filmskog centra na nečemu što je daleko od nekadašnje periferijske lociranosti ondašnjeg Beograda od pre skoro 80 godina u blizini sela Žarkovo u okolini grada. Protekle decenije proizvele su još jedan, de fakto, ne sasvim precizirani toponim kakav je Filmski grad koji se očito referira na Avala film kao jezgro, ali marketinški i na druge načine pokriva neka susedna stambena naselja. Čak se po svom arhitektonskom oblikovanju mnogima poznata Trafo stanica ranije zvala ‘’Filmski grad’’ (danas ‘’Vidikovac’’) iako je skoro dva kilometra bila udaljena putem od stvarnog Filmskog grada, iako taj toponim nema preciznu fizičku odrednicu.
Najpre je potrebno skrenuti pažnju manje verziranim građanima i učesnicima konkursa da ne poistovećuju ukupnu filmsku produkciju pod imenom Avala Filma sa neposrednim korišćenjem prostora, tehnike i raznih usluga pod firmom Avala Studija. Produciranje filma je ipak šira delatnost nego što je upotreba namenskih servisnih prostora u Beogradu.
Sama kompanija Avala film osnovana je u Beogradu nakon Drugog svetskog rata, 1946. godine, u novim okolnostima Jugoslavije u kojoj je film uopšte, dodatno zahvaljujući ideološkoj komponenti novog društva, ali ne sam njoj, dobio naglašeno veliku ulogu. Kako se lako da pronaći u napisima o Avala filmu, najveći broj jugoslovenskih filmskih autora i tehničkog osoblja živeo je i radio u Beogradu. Svakako treba napomenuti da se, vremenom, pojavljuju i imena preduzeća koja su zapravo alter ego ili u sklopu „Avale“, kao što su Centralni filmski studio ili Centralna filmska laboratorija. Aktivna upotreba studija Avala filma počela je da se urušava sredinom 90-ih godina tako da se može opravdano zaključiti da je autentična filmska produkcija tamo nepostojeća, ili makar daleko od ranijeg obima, već oko tri decenije. Sekundarna upotreba zgrada Avala filma za rentiranje prostora za televizijska studija i produkcije samo liči na onu izvornu namenu koju su zdanja i prostori ovde imali.
Upravo zahvaljujući istorijskim suprotnostima, zapravo protivurečnostima, između nekadašnjeg lociranja unutar tada nedifirencirano zvanog šumskog pojasa na periferiji onog i onolikog Beograda i današnje pozicioniranosti istog Mesta u ukupnom beogradskom urbanom tkivu, prostor Avala filma postao je izvesni izgubljeni korak, pauza u ritmu, na potezu od Banovog brda ka Ceraku, Vidikovcu i krakovima Rakovice. Nekadašnja ostrvska vokacija uz drum danas deluje anahrono kao zona u dobroj meri pod restrikcijom poprečnih kretanja uz Ulicu kneza Višeslava. Artikulisana promena namene u prostorima obuhvata ovog konkursa, s poštovanjem svih subjekata u njemu, mogla bi od pauze na potezu da se pretvori u vrstu specifične centralne funkcije ograničenog obima.
Bojan Kovačević, arhitekta
Slika 45: Josip Broz Tito i Jovanka gledaju filmove na privatnoj projekciji (foto: Muzej Jugoslavije)
Slika 46: Napuštena soba za projekcije Centralne filmske laboratorije (foto: iz arhive Avala Studios-a)