OBAVEŠTAVAMO UČESNIKE NA KONKURSU DA SE ROK ZA PREDAJU RADOVA PRODUŽAVA DO 31.03.2025.godine  ponedeljak do 23:59 časova (GMT+1), objavljivanje rezultata konkursa je najkasnije do 30.04.2025. godine do 23:59 časova (GMT+1)

 

Javni, otvoreni, jednostepeni, anonimni, anketni konkurs za programskо -prostorni koncept

ZA URBANU I PEJZAŽNU REVITALIZACIJU PODRUČJA

između ulica Blagoja Parovića, Kneza Višeslava, Miloja Zakića, Vladimira Rolovića, GO Čukarica, Beograd 

 

Prolog

 

Područje između ulica Kneza Višeslava, Miloja Zakića i Blagoja Parovića na opštini Čukarica, naspram “Šume Košutnjak”, zaštićenog prirodnog područja, počelo je sa razvojem nakon Drugog svetskog rata, kada je od prigradskog krajolika prirode postepeno krenula izgradnja tog dela tada periferije grada. Na području od 85 hektara do danas je izgrađeno preko stotinu objekata sa više od 220.000 kvadratnih metara koje koriste različite državne institucije (Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja - DIF, Radio-televizija Srbije - RTS, Jugoslovenska kinoteka (Državni audiovizuelni arhiv Srbije), Vatrogasno-spasilačka jedinica Košutnjak, Ministarstvo odbrane - Zastava film), Hram Svetog apostola i evangeliste Luke, pravna lica (Košutnjak film doo, Hala sportova Žarkovo, Avala studios doo) i niz stambenih objekata i porodičnih kuća. Raspisivanjem konkursa za ovo područje ukazuje se prilika da stručna javnost ponudi predlog za njegovo uređenje na principima održivog razvoja, očuvanja prirodnih resursa i unapređenja kvaliteta života stanovnika u urbanim sredinama.

Bez dileme se može reći da ovo područje predstavlja neiskorišćen urbani potencijal. Od svojevremenog lociranja na periferiji Beograda, u široj zoni prigradskog sela Žarkovo, i svoj obilnoj gradnji narednih decenija, prostor koji je sada predmet konkursnog istraživanja i predlaganja postao je, figurativno rečeno, "preskočeno mesto" u smislu izvesnog diskontinuiteta izgrađenog gradskog tkiva.

Konkurs koji je pred vama želi da načini izvestan obrt u recentnoj praksi zauzimanja gradskog zemljišta Beograda, preliminarno u domenu poštovanja vrednosti fonda šuma i visokog rastinja. Poštovanje u tom smislu,  ne očitava se prostim zazorom od protivljenja seči drveća, nego se vodi idejom značaja zelenog fonda i njegovog bazičnog saučestvovanja u kvalitetu života u takvoj sredini. Svo postojeće zelenilo biva jasno zaštićeno, od stabla do stabla, sa maksimalnom pažnjom. Zapravo, očekuje se da učesnici nagoveste ili jasno ekspliciraju jednu novu i bolju praksu, model, no što je većina aktuelnih nasrtaja na beogradsko zemljište i prostore. U okviru toga se očekuje artikulacija raznih vrsta zelenila i mogućnosti sigurnog kretanja kroz takve delove zone, u smislu staza, njihovih partera i osvetljenosti u večernjim i noćnim uslovima, nešto što bi kako laici tako i profesionalci doživeli kao park-šumu urbane vokacije.

Ona površina koja je u ovom trenutku pod građevinama sa izvornim namenama koje naprosto više ne funkcionišu, trebalo bi da bude revitalizovana i transfomisana kao braunfild područje za nove projekte, uz očuvanje postojećeg urbanog okvira i unapređenja kvaliteta za stanovnike i životnu sredinu. Cilj je da se ovi prostori integrišu u gradske tokove kroz održive projekte koji obuhvataju i ekološku revitalizaciju čime se smanjuje potreba za zauzimanjem novih postojećih prostora prirode. Postojeća struktura prostora obuhvaćenog konkursom unutar sebe kao da sadrži neke ‘’slučajne susede’’ kojima će međuodnosi biti jasno artikulisanih profila - između vlasnika i namena. U jednom delu to jesu filmske, ili bivše filmske, namene i kuće, pa i produkcijske ako televiziju priključimo tome, ali su i odvojene i odvojive kao entiteti. Nijedan od njih nije se našao u okruženju, ili posred zelenog pojasa, za Beograd mnogo značajnijeg no što je bilo šta lokalno, kao što je Košutnjak, bez obzira na formalnu izričitost svojih ozakonjenih granica. Košutnjak je entitet prisutan u duši svakog Beograđanina gde god da stanuje. Košutnjak je nad-entitet koji je primio uz svoje granice sve prostorne podceline između obodnih ulica zone ovog konkursa. Jednom rečju, ovu dosad prilično introvertnu adresu poluzatvorenog tipa, "preskočeno mesto", treba pretvoriti u zglob unutar kontinualnog gradskog tkiva.

Čitav prostorni obuhvat konkursne zone mora se osmisliti skeletom saobraćajnog rešenja koje svim pojedinačnim subjektima omogućava potrebna kretanja i kontakte, a da se pritom fond drveća zadrži i postigne željeni ambijent. U tom smislu deo postojećih koridora saobraćajnica, ili pak onih glavnih, unutar zone konkursa između vrednih stabala trebalo bi razmotriti da budu zadržane. Time bi i deo matrice komunikacije, uz doradu i grananje, bio element pozitivne memorije u prostoru, dakako u meri koja jeste realna.

Ulica kneza Višeslava, koja je dobila ime po najstarijem poznatom srpskom knezu iz IX veka, na potezu granice prostora obuhvaćenim ovim konkursom sada je više prometna ulica, užurbana trasa kolskog saobraćaja, nego urbani potez kojim bi se šetali ili vozili bicikle, ulivajući se u jedinstven prostor parka Košutnjak i dalje Topčidera, neometano, i u uslovima sumraka, bez upitanosti o bezbednosti. Urbanitet prostora uz saobraćajnicu, da upotrebimo za nju taj tehnički termin koji je ovde pojmovno neodgovarajući, čak samo nominalno, po imenu koje nosi, ukazuje na neusaglašenost svoje formalne važnosti za grad i realnog ograničenja korišćenja. Odnos prema tom potencijalu prostora očekujemo u predlozima oblikovanja. 

Za predmetni prostor neophodno je regulisanje pravnih i planskih okvira kako bi projekat bio u službi jasnog javnog interesa, obezbeđujući sigurnost, dostupnost i funkcionalnost za različite korisnike. Cilj je stvoriti održive prostore koji doprinose javnom dobru, kroz pažljivo planiranje i regulisanje, uz poštovanje prirodnih i kulturnih vrednosti. Jednim pojmom jasnim i stručnoj i građanskoj javnosti, očekuje se da se predloženim rešenjima nagovesti, kasnije kroz razradu i realizaciju i ostvari, specifična atmosfera prostora u bogatom zelenom okruženju mešovite programske strukture, koji će omogućiti integraciju različitih sadržaja - rekreativnih, kulturnih, poslovnih i stambenih. Očekuje se da rešenja omoguće stvaranje specifičnog lokalnog multifunkcionalnog centra koji će zadovoljiti potrebe savremenog grada, a istovremeno očuvati kulturno-istorijske i prirodne vrednosti.

 

 

U ime žirija

Branislav Mitrović, arhitekta